Mentaal veerkrachtige inwoners

Strategisch doel:
In 2026 hebben we een beter werkend ecosysteem waardoor onze kwetsbare inwoners zich beter redden met minder hulp van de overheid en mentaal weerbaarder en veerkrachtiger zijn.

Operationele doelen:

We helpen Kwetsbare inwoners eerder met hun mentale problemen;
Onze inwoners voelen zich veerkrachtiger;
Onze inwoners voelen zich minder eenzaam.

Toelichting
Het meest recente Regiobeeld Twente (juli 2023) biedt een gedetailleerd inzicht in de gezondheidsstatus en zorgbehoeften van de inwoners van Twente, inclusief de specifieke cijfers voor Almelo. Dit regiobeeld toont aan dat er aanzienlijke uitdagingen zijn op het gebied van mentale gezondheid, waarbij Twente en specifiek Almelo, slechter scoort dan het landelijk gemiddelde.
Volgens de meest recente jeugdmonitor van de GGD Twente ervaart 52% van de jongeren regelmatig stress. In 2021 was dit een percentage van 43 %. Almelo wijkt daarbij ook nog eens in negatieve zin af van zowel het landelijke gemiddelde als het gemiddelde in Twente (50%). De cijfers tonen ook dat de ervaren eenzaamheid onder volwassenen in Twente, inclusief Almelo, hoger ligt dan elders in Nederland. De cijfers tonen ook dat de ervaren eenzaamheid onder ouderen in Twente, inclusief Almelo, hoger ligt dan elders in Nederland.

De komende jaren blijven we investeren in preventie: signaleren en versterken. Door de samenwerking met partners te versterken werken we aan netwerken waarin we eerder signaleren, kunnen anticiperen op wezenlijke levensgebeurtenissen (life-events) en veerkracht kunnen versterken. Hierdoor voorkomen we escalatie en opvolgende problematiek daar waar kan en nodig. Inwoners zullen dus eerder en gerichter geholpen worden.

We zijn gestart met het Leeflab en Mentaal gezond Almelo waarin we samen met partners werken aan een duurzame verandering in de samenwerking. Een samenwerking waarin we elkaar goed weten te vinden en elkaar versterken ten behoeve van onze inwoners.

Als inwoners mentaal krachtiger zijn, is de kans op overlast of veiligheidsrisico’s (voor zichzelf of voor de omgeving) ook kleiner. Vanuit het programma Zorg en veiligheid wordt specifiek aandacht besteed aan passende zorg voor inwoners die een veiligheidsrisico vormen. Op deze manier ontwikkelen we een doorgaande lijn voor deze inwoners.

Activiteiten 2025	Omschrijving
Mentaal gezond Almelo	Met het bestuurlijk commitment van Dimence, Tactus, de FEA, MensdoorMens, Avedan en Menzis is de go gegeven voor de verdere uitwerking en implementatie van het nieuwe ecosysteem mentale gezondheid voor volwassenen, oftewel de beweging naar een nieuwe ggz. Waarin naast de formele ggz-behandelingen, meer ruimte komt voor informele ggz, zelfregie- en herstel en ervaringsdeskundigheid. Hiermee worden inwoners van Almelo beter, eerder en anders geholpen als ze psychisch vastlopen. Via de Twentse Koers zijn twee projectleiders gestart om de verdere ontwikkeling en uitwerking binnen Almelo te sturen en begeleiden en daar waar mogelijk uit te breiden naar de Regio. In het najaar van 2024 gaan er drie veranderateliers starten te weten: Zelfregie en herstel Verkennend gesprek Consultatie In deze verander ateliers zullen medewerkers van de samenwerkingspartners een gezamenlijke werkwijze ontwikkelen op de betreffende onderwerpen. In 2025 zullen de eerste pilots starten.
Zelfregie en herstel	Door de groter wordende vraag naar de inzet van ervaringsdeskundigen is het noodzakelijk dat het Zelfregiecentrum verder gaat professionaliseren en daar waar mogelijk uitbreiden. Hierin wordt nadrukkelijk de samenwerking gezocht en versterkt met andere organisaties die ook met ervaringsdeskundigen werken zodat er een lokaal en mogelijk regionaal netwerk ontstaat waarin afspraken gemaakt kunnen worden over bijvoorbeeld kwaliteit. In samenwerking met het Programma Zorg en veiligheid is een projectleider ingehuurd om het huidige zelfregiecentrum te begeleiden bij het maken van een plan van aanpak hierop. Streven is door te ontwikkelen naar een expertisecentrum.
Communicatie over mentale weerbaarheid	Via de social mediakanalen, de gemeentelijke pagina in de h-a-h-krant Almelo's Weekblad, onze eigen informatiekrant Gezond in Almelo en de Twentse Koers blijven we inzetten op communicatie met onze inwoners over thema's als eenzaamheid, dementie en mentale weerbaarheid. Om taboes te doorbreken, noaberschap te stimuleren en handelingsvaardigheid bij te brengen.
Implementeren actieplan eenzaamheidsbestrijding samen met KomErbij Almelo.	Ook in 2025 blijven we inzetten op het actieplan eenzaamheidsbestrijding 2023-2026. Gefocust wordt op: Continueren bewustwording van onze inwoners op het fenomeen eenzaamheid. Het voortzetten, uitbreiden en bestendigen van de ontmoetingsplek op de begraafplaats 't Groenedael, waarbij rouwverwerking en het voortzetten van opgedane connecties meer aandacht krijgt. Het voortzetten van de Hey campagne. Starten en monitoren van een geïntegreerde aanpak in een specifieke wijk, inclusief gemeenschapsactiviteiten en lokale steunpunten.
Leeflab	Het Leeflab is een 3-jarig sociaal experiment, gestart in 2024 en dus doorlopend in 2025, waarin samen met de partners in de wijk de Riet (politie, woningbouw, welzijn, wijkteam etc.) onderzocht wordt op welke manier er beter en sneller geanticipeerd kan worden op wezenlijke gebeurtenissen (live-events) zodat afname in veerkracht door deze gebeurtenissen voorkomen wordt. De te ontwikkelen werkwijze is gericht op preventie: signaleren en versterken (veerkracht versterken). In dit project werken we samen met Stichting Erwelzijn, de Provincie en Saxion. Het is een gezamenlijk project van het programma Sociaal en Vitaal, Uitvoering Sociaal en Wijkregie. In Q4 van 2023 heeft een kwartiermakers fase uitgewezen dat om wezenlijk impact te kunnen maken meer inzet nodig is op zes onderwerpen: Inwoners/participatie, Netwerk/ samenwerking, Wijkteam, Welzijn, Beleid en Plan-do- check act/monitoring. Op al deze onderwerpen samen moet ingezet worden om tot werkelijke impact te komen. Hier gaan we in 2025 mee door. Concrete acties voor 2025: Door beschikbare data te gebruiken zullen straten waar veel zorggebruik is bezocht worden met een multidisciplinair team om te onderzoeken of inzet slimmer en effectiever kan. De signalen die opgehaald worden zullen gebruikt worden om samen met partners en inwoners plannen te maken en uit te voeren. Er zal geëxperimenteerd worden met andere invulling van functies, zowel binnen het wijkteam als binnen de welzijns organisatie. Een onderdeel van de opdracht is altijd veerkracht versterken waarmee opvolgende problematiek voorkomen wordt. Door netwerkbijeenkomsten en andere ontmoetingsmomenten te organiseren zal er meer ingezet worden op het vergroten van de samenwerking.
Mentale gezondheid jeugd	Het versterken van mentale weerbaarheid bij de jeugd is een investering in de toekomst. In 2024 is gestart met de Rijke Schooldag voor het Voortgezet Onderwijs waarbij het thema "oriëntatie op jezelf en de wereld" is opgenomen. Deze zal in 2025 worden doorgezet. Gezamenlijk met de scholen en de GGD onderzoeken we welke lespakketten het meest geschikt zijn voor levenslessen op scholen. Het TEJO-huis is gestart in 2024. Het is een burgerinitiatief. Jongeren kunnen hier binnen lopen en in gesprek met vrijwillige professionals. De jaren 2024 en 2025 heeft Stichting TEJO Almelo de tijd om aan te tonen dat het TEJO-huis een belangrijke aanvulling is op het bestaande aanbod aan algemene voorzieningen voor jeugd in Almelo. De gemeente heeft in 2024 een startsubsidie verstrekt. Regionaal is binnen de ‘aanpak wachttijden’ van het OZJT een samenwerking gestart tussen gemeenten en 4 jeugd GGZ instellingen die gespecialiseerde jeugd GGZ aanbieden. Er is een werkwijze ontwikkeld waarmee beoogd wordt jongeren eerder en gerichter te verwijzen. De werktitel is Jeugdhuis. Deze werkwijze zal in het najaar van 2024 binnen twee buurgemeenten getest worden. In 2025 zal er een pilot gestart worden waaraan Almelo mee doet.
Aanpak Licht Verstandelijke Beperking (LVB)	In Almelo komt problematiek gerelateerd aan licht verstandelijke beperking vaak voor. De sociale wijkteams en huisartsen krijgen er steeds meer mee te maken. Vanuit de programma's Sociaal en Vitaal en Zorg en Veiligheid is aansluiting gezocht bij het Netwerk LVB en project Langer zelfstandig wonen binnen de Twentse Koers. Vanuit de Twentse Koers is een projectleider gestart die de omvang van de problematiek in beeld brengt en een gerichte aanpak ontwikkelt. In 2025 zullen we de aanbevelingen implementeren.
Doorontwikkeling inloopvoorzieningen	Almelo kent verschillende inloopvoorzieningen, zoals Mens door Mens en wijkkamers. Deze algemene preventieve voorzieningen zijn laagdrempelig bereikbaar voor onze inwoners en verminderen de druk op de indicatieve zorg. Komende periode onderzoeken we of de inloopvoorzieningen kunnen uitbreiden in omvang maar mogelijk ook door meer of ander aanbod binnen de huidige voorzieningen. Deze zoektocht doen we samen met het Programma Zorg en Veiligheid en Mens door Mens. De omvang van de organisatie moet beter aansluiten bij de vraag.
Dementievriendelijk Almelo	Om naar een dementievriendelijk Almelo toe te werken zetten we in op: Bewustwording en kennisvergroting (over dementie en de omgang met inwoners met dementie) intern en extern door informatiebijeenkomsten in het stadhuis zelf en in de wijken van de stad. En door het voorlichten van verenigingen en bedrijven. Werken we aan een betere aansluiting van de ketenzorg dementie door een actieve samenwerking tussen de partners in het Netwerk Dementie Almelo. De mogelijkheden voor jong dementerenden worden onderzocht. Tevens worden de door de ZonMW gesubsidieerde activiteiten voor inwoners met een migratieachtergrond en voor hun mantelzorgers geëvalueerd. Bij gebleken effectiviteit wordt deze kennis en mogelijk de activiteiten geïmplementeerd bij de andere partners in het Netwerk.